۲۶ نوامبر ۲۰۲۵- آسیب عصبی یکی از شایع ترین و سنگین ترین عوارض دیابت است. میلیون ها بیمار در سراسر جهان از درد، بی حسی و محدودیت حرکت رنج می برند، عمدتاً به این دلیل که فیبرهای عصبی آسیب دیده به اندازه کافی بازسازی نمی شوند. دلایل این موضوع تاکنون نا مشخص بوده است.
اکنون تیمی پژوهشی به رهبری پروفسور دکتر دیتمار فیشر، استاد فارماکولوژی در دانشکده پزشکی دانشگاه کلن و مدیر مرکز فارماکولوژی بیمارستان دانشگاهی کلن، یک مکانیزم مرکزی را شناسایی کرده است که محدودیت بازسازی در دیابت را توضیح می دهد. بر اساس این یافته، پژوهشگران یک رویکرد درمانی نوید بخش توسعه داده اند که می تواند بازسازی اعصاب را افزایش دهد. نتایج آن ها در مجله یScience Translational Medicine با عنوان «شکست بازسازی اعصاب در مدل های موشی دیابت ناشی از بیش فعالی CDK5 توسط p35»منتشر شده است.
با استفاده از مدل های موشی دیابت نوع ۱ و نوع ۲، تیم تحقیقاتی نشان داد که پروتئین p35 در سلول های عصبی به میزان زیادی تجمع می یابد. این پروتئین آنزیمی را فعال می کند که یک آبشار سیگنالی را تحریک کرده و در نتیجه مانع رشد مجدد فیبرهای عصبی می شود. این امر ظرفیت طبیعی بازسازی اعصاب را به طور قابل توجهی محدود می کند.
از طریق مداخلات هدفمند در این مسیر سیگنالی- چه با روش های ژنتیکی و چه به صورت دارویی با استفاده از بلوکهای پروتئینی کوچک (پپتیدها) که به طور سیستمیک قابل تجویز هستند- دانشمندان توانستند این مانع را برطرف کنند. در مدل های پیش بالینی، فیبرهای عصبی دوباره با سرعتی مشابه حیوانات سالم رشد کردند و این همراه با بهبودهای قابل توجه حرکتی و حسی بود.
پروفسور فیشر، گفت: «برای نخستین بار، نتایج ما نشان می دهد که درمان آسیب عصبی دیابتی می تواند به سطحی مشابه حیوانات سالم بازگردد، اگر فعال سازی بیش از حد مسیر سیگنالی مهار شود. حتی زمانی که نوروپاتی دیابتی قبلاً بروز کرده باشد، بازسازی بهبود می یابد.» یک پپتید که توسط گروه تحقیقاتی او توسعه و ثبت اختراع شده است، نتایج امیدوار کننده ای در این زمینه ارائه داده است، زیرا مستقیماً علت زمینه ای را هدف قرار می دهد و در اصل می تواند به دارو تبدیل شود.
همچنین قابل توجه است که ضعف بازسازی ناشی از دیابت حتی پیش از بروز نوروپاتی دیابتی رخ می دهد؛ عارضه ای شایع که تقریباً نیمی از بیماران را تحت تأثیر قرار می دهد. در مطالعه ای دیگر، پروفسور فیشر و تیمش در حال بررسی هستند که آیا مکانیزم کشف شده مستقیماً به توسعه این بیماری عصبی کمک می کند یا اینکه می توان با گزینه های درمانی جدید خطر آن را کاهش داد.
این مطالعه چشم اندازهای جدیدی را برای درمان و حتی پیشگیری از آسیب عصبی دیابتی که به عنوان نوروپاتی دیابتی شناخته می شود و یکی از شایع ترین و در حال حاضر یکی از چالش برانگیزترین بیماری های ثانویه از نظر درمان در جهان محسوب می شود، گشوده است.
منبع:
https://medicalxpress.com/news/2025-11-therapeutic-approach-diabetic-nerve.html